Buduje go wiele zachowań niepożądanych i między innymi tą właśnie kwestię poruszała Monika Wieczorek podczas swojej prezentacji na Forum Employer Brandingu.
Czym są zachowania niepożądane?
A skoro o zachowaniach niepożądanych mowa to warto sobie powiedzieć, co się tak na dobrą sprawę do nich zalicza. Nie dla każdego określenie czy dane zjawisko jest już niepożądane, jest takie łatwe i oczywiste. Do zachowań niepożądanych zaliczamy:
- Przeciążanie pracą
- Oczekiwanie wykonania zadania w nierealnym terminie
- Złośliwe uwagi, docinki, żarty
- Powierzanie zadań do wykonania bez przygotowania i krytykowanie za efekt
- Bezzasadna krytyka
- Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji
- Komentowanie życia prywatnego
- Bezzasadne pozbawianie nagrody lub premii
- Podważanie autorytetu
- Wykluczanie z komunikacji
- Straszenie lub szantażowanie zwolnieniem z pracy
- Oczekiwanie pracy w czasie urlopu lub po godzinach pracy
- Umniejszanie zasług
Czym jest mobbing?
Skoro wiemy już jakie działania i zachowania można określić mianem niepożądanych to pora odpowiedzieć sobie na pytanie: “czym jest mobbing?”. W tym wypadku musimy wyróżnić pięć kluczowych aspektów wpływających na to, co możemy zaklasyfikować w świetle prawa jako mobbing.
- Jest to działanie lub zachowanie
- Dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu
- Jest uporczywe i długotrwałe
- Ma przejawy nękania lub zastraszania
- Wywołujące lub mające na celu: obniżenie poczucia przydatności zawodowej, poniżenie, ośmieszenie, izolację, eliminację z zespołu współpracowników
W kontekście tego, że zachowania niepożądane muszą być uporczywe i długotrwałe warto zwrócić uwagę na fakt, że nie ma miary czasowej, która odcina zachowania niepożądane od mobbingu.
Ludzie oczekują dobrej atmosfery
Jak pokazuje raport “Młodzi Polacy na rynku pracy w nowej normalności” najważniejsza w pierwszej pracy jest przyjazna atmosfera. Dla wielu osób jest ona wręcz ważniejsza niż wynagrodzenie (raport: Bezpieczeństwo pracy w Polsce). Dla osób poszukujących pracy kluczową kwestią jest uznanie i szacunek, na co potwierdzeniem są wyniki badania atrakcyjności pracodawców w Polsce.
Jeśli takie fakty do kogoś nie przemawiają, to niech przemówią liczby, bowiem pracownicy, którzy są szczęśliwi w pracy, są o 13 procent bardziej produktywni. Nie da się ukryć, że to szczęście jest silnie związane z tym jaka atmosfera panuje w pracy. Wyobraźmy sobie sytuację, że ktoś jest świetnie wynagradzany, ale musi ciągle mierzyć się z toksyczną atmosferą w miejscu pracy. W takim przypadku, choć początkowo będzie mu się wydawać, że atrakcyjne wynagrodzenie kompensuje mu toksyczność miejsca w pracy to jednak w dłuższej perspektywie i tak odbije się to na jego zdrowiu psychicznym.
Jak przeciwdziałać mobbingowi?
Kwestia atmosfery została poruszona nieprzypadkowo, bowiem to właśnie budowanie atmosfery w miejscu pracy jest elementem przeciwdziałania mobbingowi.
Poza tym wyróżnić możemy trzy filary przeciwdziałania mobbingowi:
- Zapobieganie
- Reagowanie
- Monitorowanie
W kontekście mobbingu najgorsza jest cisza i udawanie, że problemu nie ma, bowiem to właśnie ciszą karmi się mobbing i gdy nikt nie reaguje na zachowania niewłaściwe, sytuacja może się tylko pogarszać.
Dlatego w ramach przeciwdziałania mobbingowi tak ważne jest, aby szkolić pracowników, informując ich o niebezpieczeństwie i konsekwencjach mobbingu. Pracownik musi być świadomy tego, jak może reagować i co należy robić, gdy sam padnie ofiarą zachowań niewłaściwych, a także, gdy będzie świadkiem takich zachowań wobec innej osoby. Pracodawca jest też zobowiązany do stosowania procedur, które umożliwią wykrycie zjawiska mobbingu w organizacji i zakończenie go.
Gdy spojrzymy na to bardziej szczegółowo, wyróżnimy siedem aspektów, o które trzeba zadbać w każdej organizacji:
- Polityka antymobbingowa i antydyskryminacyjna
- Określenie formalnej i nieformalnej ścieżki rozpatrywania zgłoszeń
- Szkolenia, warsztaty, webinary, coaching
- Pomoc psychologiczna
- Komunikacja
- Adekwatne działania naprawcze i monitorowanie
- Budowanie kultury organizacyjnej opartej na zaufaniu i otwartej komunikacji
Zadania dla HR
W przeciwdziałaniu mobbingowi szczególnie istotną rolę odgrywa dział HR. To na jego barkach spoczywa odpowiedzialność za przygotowanie i wdrożenie konkretnych procesów. Zadania dla HR to między innymi:
- Komunikacja
- Spotkania nieformalne
- Powołanie osób zaufania
- Monitorowanie stosowania polityk i procedur
- Cykliczne spotkania z menadżerami
- Promowanie otwartości w komunikacji
- Wzmacnianie roli zaufania w kulturze organizacyjnej
- Badanie ankietowe (między innymi: badania zachowań niepożądanych, potrzeb pracowników i satysfakcji pracowniczej)
Jakie może być zgłoszenie mobbingu?
Nawet w przypadku podjęcia wszelkich możliwych działań i tak może się zdarzyć, że w firmie pojawią się zachowania niepożądane i mobbing. Trzeba zatem z należytą uwagą podejść do wszelkich zgłoszeń, jakie mogą się pojawiać i to bez względu, jaka jest forma tego zgłoszenia.
Zgłoszenie mobbingu może bowiem być w formie:
- Werbalnej
- Pisemnej
- Mailowej
Niekiedy będzie podpisane z imienia i nazwiska a innym razem anonimowe. Kwestia mobbingu może również pojawić się w ankietach przeprowadzanych w ramach badania opinii pracowników, komentarzach na forach czy w mediach społecznościowych. Nie zawsze też zgłoszenie wpłynie do HRu bowiem może to być też skarga wysłana do zarządu czy też przełożonego wyższego szczebla.
Warto to wszystko uwzględnić i już w ramach komunikacji w organizacji jasno wskazywać, jaka jest optymalna ścieżka zgłaszania zachowań niepożądanych i jednocześnie nie zamykać się również na inne kanały, jakimi docierać może do nas wiedza o mobbingu w organizacji.
Adekwatne działania w całym procesie przeciwdziałania mobbingowi
Na koniec warto jeszcze zwrócić uwagę na trzy etapy, z jakimi mamy do czynienia w kontekście mobbingu:
- przed zgłoszeniem
- w trakcie rozpoznawania
- po rozpoznaniu
To, co przed zgłoszeniem to tak naprawdę cała polityka antymobbingowa organizacji wraz z przygotowaniem procedur zgłaszania mobbingu i monitorowaniem wszelkich sygnałów dotyczących niepożądanych zachowań.
W trakcie rozpoznania zgłoszenia trzeba przede wszystkim skutecznie zweryfikować czy wskazane działania niepożądane w organizacji faktycznie miały miejsce.
Po rozpoznaniu zgłoszenia, jeśli zarzuty się potwierdziły, konieczne jest wyciągnięcie konsekwencji wobec osoby, która dopuściła się mobbingu. Warto mieć w tym wypadku na uwadze fakt, że konsekwencje dyscyplinarne mogą być wyciągnięte również wobec osób, którym udowodni się stosowanie pojedynczych zachowań niepożądanych.
Oczywiście odpowiednim wsparciem należy otoczyć ofiarę lub ofiary mobbingu. Pomoc osobom dotkniętym zachowaniami niepożądanymi jest kluczowa.
