Czy firmy mogą zmieniać świat na lepsze? O roli biznesu w społeczeństwie – rozmowa z Martą Hernik

Współczesny biznes nie może już ignorować kwestii społecznej odpowiedzialności i zrównoważonego rozwoju. Firmy, które integrują działania CSR (Corporate Social Responsibility) i ESG (Environmental, Social, Governance) w swoją strategię, nie tylko wzmacniają swoją reputację, ale także zyskują lojalność pracowników, klientów i inwestorów. Jak skutecznie wdrażać te inicjatywy? Jakie są największe wyzwania w tym zakresie? I w jaki sposób współpraca z organizacjami pozarządowymi może zwiększyć skalę pozytywnego wpływu firm na społeczeństwo?

Na te i wiele innych pytań odpowiada Marta Hernik – Head of Projects w Be Closer, organizatorka konferencji CSR Poland oraz konkursu CSR Poland Awards. W rozmowie dzieli się swoim doświadczeniem, wskazuje na kluczowe korzyści płynące z działań CSR i podpowiada, jak firmy mogą skutecznie angażować się w inicjatywy zrównoważonego rozwoju.

Z rozmowy z Martą Hernik dowiesz się między innymi, że:

• ESG oraz CSR to nie tylko obowiązek, ale także szansa na budowanie przewagi konkurencyjnej – odpowiedzialne działania zwiększają lojalność pracowników, zaufanie klientów i przychylność inwestorów.
• Współpraca biznesu z organizacjami pozarządowymi jest kluczowa w rozwiązywaniu problemów społecznych i środowiskowych

– łączenie zasobów firm z wiedzą ekspercką NGO pozwala skuteczniej działać na większą skalę.

• Firmy często mierzą się z wyzwaniami we wdrażaniu strategii CSR/ESG – brak interdyscyplinarnych zespołów, niewystarczające zaangażowanie kadry zarządzającej czy natłok informacji mogą spowalniać działania.
• Liderzy w firmach odgrywają kluczową rolę w promowaniu odpowiedzialnych praktyk – ich postawa, zaangażowanie w inicjatywy CSR i edukacja zespołów wpływają na całą organizację.
• CSR to długoterminowa strategia, a nie jednorazowa akcja – transparentność, partnerstwa z NGO i systematyczne raportowanie działań to fundamenty budowania wiarygodności firmy.

Zapraszamy do lektury inspirującego wywiadu!

Jakie są kluczowe korzyści z integracji działań CSR/ESG w strategii biznesowej firmy?

Moim zdaniem integracja działań CSR/ESG pomaga nie tylko budować reputację firmy, ale także zwiększa jej konkurencyjność. Nie brakuje dzisiaj dowodów w postaci badań i statystyk, które wprost wskazują na to, że firmy, które stawiają na działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, mogą liczyć na większą przychylność osób pracujących. Aż 89% z nich deklaruje lojalność w stosunku do pracodawcy zorientowanego na cel, a 92% poleci takiego pracodawcę innym.
Mądrze i transparentnie prowadzone działania to także krok do przyciągnięcia potencjalnych nowych pracowników oraz świadomych i zwracających na kwestie zrównoważonego rozwoju konsumentów. A tych, zgodnie z deklaracjami, również przybywa. Integracja działań powinna być zatem rozpatrywana jako absolutna konieczność dla wszystkich firm, które chcą dzisiaj prowadzić odpowiedzialny i nowoczesny biznes.

Dlaczego współpraca między biznesem a NGO jest ważna w kontekście rozwiązywania problemów społecznych i środowiskowych?

Aktualne wyzwania społeczne i środowiskowe, z którymi się mierzymy, są kompletnie nie do zaopiekowania przez jeden podmiot – czy byłaby to fundacja, firma, czy nawet instytucja państwowa. Wystarczy spojrzeć choćby na jedno z najbardziej palących wyzwań, jakim jest kwestia zdrowia psychicznego. Odpowiedzialne podejście do rozwiązania tego wyzwania prowadzi tylko przez współpracę, w którą różnorodne podmioty mogą wnieść swoje najlepsze kompetencje; przedstawiciele NGOsów mają wiedzę ekspercką, doświadczenie w działaniu, kontakty i dokładnie zbadane potrzeby, firmy dysponują odpowiednimi zasobami, talentami, ale także skalą działania.

Połączenie tych “supermocy” daje możliwość znacznie lepiej opracowanej ścieżki pomocowej i zwiększa zasięg pomocy, co w konsekwencji prowadzi do bardziej jakościowej zmiany. Nie wspominając o tym, jak znakomitym doświadczeniem jest wymiana wiedzy pomiędzy osobami reprezentującymi biznes i NGO, które zdobytą wiedzę mogą wykorzystać dalej przy swoich działaniach. Myślę także, że współpraca z NGO – czy w ogóle angażowanie się w akcje, które mają sens – to wielka dawka poczucia wpływu i sprawczości, którego tak bardzo szukają osoby pracujące na co dzień w korporacjach.

Jakie są najczęstsze wyzwania, z którymi mierzą się firmy wdrażające strategie CSR/ESG?

Dla mnie osobiście jednym z największych wyzwań jest wielość informacji, które pojawiają się na temat CSR/ ESG. Mogą one powodować lęk, opór lub wręcz barierę przed zajmowaniem się kwestiami zrównoważonego rozwoju. Drugim wyzwaniem zdaje się także nieposiadanie interdyscyplinarnych zespołów – to wciąż dość powszechna praktyka, że kwestią CSR zajmuje się jedna osoba lub osoba, która wątek CSR ma dodany do swoich codziennych obowiązków. Po pierwsze, może to prowadzić do rozproszonych działań bez realnego wpływu, a po drugie do spadku motywacji u osoby zajmującej się tymi kwestiami. Myślę też, i dochodzą mnie takie słuchy, że często dużym problemem bywa także niewystarczające zaangażowanie kadry zarządzającej, które w konsekwencji osłabia wdrażanie strategii na wszystkich poziomach organizacji.

W jaki sposób firmy mogą rozpocząć współpracę z organizacjami pozarządowymi? Jakie powinny być pierwsze kroki?

Warto rozpocząć od zidentyfikowania kluczowych obszarów, którymi firma chciałaby się zająć, sięgając przy tej okazji do 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. Kolejnym krokiem byłoby znalezienie organizacji, które działają w tych obszarach i rozmowa z jej przedstawicielami. Po pierwsze, by się poznać, po drugie, by porozmawiać na temat wspólnych wartości, celów współpracy, oczekiwanych rezultatów, pomysłów na konkretne działania czy też – choć wydaje się to prozaiczne – wzajemnych obowiązków. Częstą praktyką jest rozpoczęcie współpracy od mniejszych, pilotażowych projektów, by przetestować skuteczność partnerstwa, a z czasem pogłębiać relacje i zacieśniać współpracę.

Jakie role mogą pełnić liderzy w firmach, aby promować odpowiedzialność społeczną i środowiskową?

Liderzy w mojej opinii powinni być ambasadorami zmian, inspirującymi pracowników do angażowania się w działania CSR. Ważne jest, aby aktywnie wdrażali zrównoważone praktyki w firmie, pokazując ich wartość, jak również, by stanowili przykład i brali udział na przykład w projektach opartych na wolontariacie pracowniczym. Kluczowe wydaje się także edukowanie zespołów, na co liderzy mają duży wpływ. Musimy również pamiętać o docenianiu liderów inicjujących działania na rzecz zmiany i rozumieniu ich istoty dla firmy. Dobrym przykładem może być zgłoszenie takiej osoby do organizowanego przeze mnie od 3 lat konkursu CSR Poland Awards, w kategorii Lider CSR.

Czy uważa Pani, że polski biznes dostatecznie rozumie znaczenie ESG w kontekście swojej działalności?

Świadomość ESG w Polsce rośnie, ale wciąż nie osiągnęła jeszcze zadowalającego poziomu. Często istnieje przekonanie, że ESG to koszt, a nie inwestycja, co spowalnia wdrażanie zrównoważonych działań. Tymczasem zrozumienie, że działania na rzecz zrównoważonego rozwoju mogą przynieść nam długofalowe zyski, jak lojalność osób pracujących, przychylność inwestorów czy wierność konsumentów, pokazuje, jak wielką szansą jest działania na rzecz zmiany.

Dzisiaj polski biznes potrzebuje jeszcze edukacji w tym zakresie, mądrego i zrównoważonego spojrzenia i wzajemnego inspirowania do zmiany, ale ta już się dzieje. Wystarczy zwrócić uwagę na liczbę szkoleń, materiałów czy osób, które wypowiadają się o zrównoważonym rozwoju i chcą wpływać pozytywnie na zmianę. Warto pojawiać się tam, gdzie o CSR się żywo dyskutuje, ukazuje wzajemne powiązania oraz z dużą odpowiedzialnością i uważnością traktuje się te zagadnienia. Takim miejscem jest m.in. organizowana przez Fundację Poland Business Run oraz projekt Be Closer konferencja CSR Poland, która w tym roku odbędzie się 20 i 21 marca w Krakowie.

Jak firmy mogą angażować swoich pracowników w działania związane z CSR?

Jedną z moich ulubionych form jest zdecydowanie organizacja wolontariatu pracowniczego, który łączy rozwój osobisty z działaniami społecznymi. Zdecydowanym plusem wolontariatu jest fakt, że można, a nawet trzeba, zrealizować go w środowisku lokalnym i zaprosić do niego osoby, które mają chęć podzielić się swoim czasem czy kompetencjami. Przykład można wziąć np. z firmy Cisco, która – angażując osoby pracujące w firmie i zachęcając je do podzielenia się talentami – zmodernizowała infrastrukturę IT w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie. To przyniosło firmie zwycięstwo w licznych konkursach, które doceniały działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, m.in. CSR Poland Awards w 2023 roku.

Jak edukować przedsiębiorstwa, które postrzegają działania CSR jako wyłącznie koszt, a nie inwestycję?

Najlepiej pokazywać konkretne dane i przykłady firm, które zyskały na wdrożeniu CSR/ESG. Musimy wskazywać na rosnące oczekiwania konsumentów i inwestorów wobec firm odpowiedzialnych społecznie i komunikować się za pomocą języka korzyści.

Ja jestem także zwolenniczką edukacji samej w sobie, czyli uświadamiania osób pracujących w firmach na temat wyzwań społecznych i tego, że są one naszym wspólnym wyzwaniem. Dlaczego? Bo, jak napisał mi kiedyś w dedykacji w książce prof. dr hab. Jerzy Hausner, “najważniejsze w zmianie społecznej jest to, że służy ona każdemu z nas”. Tutaj warto wspomnieć też o konieczności uświadamiania ryzyk reputacyjnych i regulacyjnych, wynikających z braku działań CSR/ESG.

Jakie działania CSR/ESG uważa Pani za najbardziej efektywne w długoterminowym budowaniu wizerunku firmy?

Słowem kluczowym w tym pytaniu wydaje się “długoterminowość”. CSR nie jest i nie może być jednorazowym projektem. Coraz częściej mówi się, że nie ma być nawet elementem strategii, ale samą strategią. Co może pomóc w budowaniu wizerunku poza strategią i jej sumienną realizacją?

Na pewno transparentność, regularne raportowanie działań, partnerstwa z NGO zwiększające autentyczność i skalę działań, programy edukacyjne, ale także działania na rzecz osób pracujących w danej firmie, bo kto jest jej lepszym ambasadorem niż właśnie oni sami.