Co warto wiedzieć o workation? – wywiad z Dominiką Sepiół

W dzisiejszym wywiadzie mamy przyjemność porozmawiać z Dominiką Sepiół, entuzjastką workation i autorką pierwszej książki w Polsce poświęconej temu zjawisku. Dominika dzieli się z nami swoją definicją „workation”, opisując je jako połączenie pracy z wakacjami, które przynosi korzyści zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.

Opowiada o swojej inspiracji do napisania książki na ten temat oraz o wyzwaniach i korzyściach, jakie niesie za sobą praktyka workation. Przełamując stereotypy, Dominika wskazuje na możliwość efektywnego łączenia pracy zawodowej z podróżowaniem, co nie tylko zwiększa produktywność i zadowolenie z życia, ale również umożliwia głębsze zanurzenie się w nowych kulturach i doświadczeniach, przynosząc znaczące korzyści osobiste i zawodowe.

1. Jak osobiście zdefiniowałabyś „workation” gdybyś miała je opisać je komuś kto nigdy wcześniej się z nim nie zetknął?

Jak sama nazwa wskazuje, workation jest połączeniem dwóch angielskich słów. Pierwszym z nich jest work – praca, a drugim vacation – wakacje. Termin w wolnym tłumaczeniu na język polski oznacza „pracowakacje”. Na pierwszy rzut oka wydaje się wręcz niemożliwe pogodzenie tych dwóch aspektów. Workation przełamuje te stereotypy, zapewnia idealne tło dla twórczej i produktywnej pracy, jednocześnie dając szansę na ładowanie akumulatorów poprzez kontakt z naturą, architekturą, lokalną społecznością, regionalną kuchnią i różnorodnymi formami rekreacji. Sama idea workation powstała więc z potrzeby lepszej regeneracji po pracy. Taki stan możemy osiągnąć w miejscu, które posiada walory wpływające korzystnie na nasze samopoczucie. Nowe otoczenie ma na celu pobudzić naszą kreatywność, podnieść produktywność oraz zadowolenie z życia osobistego i zawodowego.

2. Co zainspirowało Cię do napisania książki na temat workation i jakie były Twoje główne cele?

Inspiracja przyszła pod wpływem wyzwań i zmian zawodowych, jakich doświadczyłam w 2021 roku. Po 7 latach pracy w rekrutacji wypaliłam się. Z dnia na dzień przestałam czerpać radość z pracy, którą lubiłam. Uświadomiłam sobie, że miejsce pracy, w którym jestem, po prostu nie sprzyja mojemu dobrostanowi. Nie uważam, że ta firma była zła. Po prostu w moim przypadku okazało się, że moja wizja dotycząca pracy zdalnej jest inna i potrzebuję większej elastyczności. Ten moment okazał się dla mnie punktem zwrotnym w myśleniu o dalszej karierze. Od zawsze praca i podróże stanowiły istotne obszary mojego życia, w których lubiłam się rozwijać. Nigdy nie chciałam z nich rezygnować. Postanowiłam eksperymentować i rozwijać swój styl pracy, który jest zgodny z moimi potrzebami i sprzyja mojemu dobrostanowi. Zaczęłam się uczyć projektować własną karierę.

Podczas szukania sposobów na regenerację i odnalezienie równowagi w trakcie kryzysu zawodowego, natknęłam się na koncepcję workation, czyli połączenia pracy z wakacjami. W realizacji tego wyjazdu bardzo mi pomogły moje wcześniejsze doświadczenia. Ukończyłam studia z turystyki i rekreacji, mam za sobą dwa wyjazdy na Erasmusa, podczas których łączyłam studia i staż zawodowy z podróżowaniem, 8-letnią pracę zawodową w HR, więc stwierdziłam, że połączę te wszystkie aspekty w całość i będę studiować workation w praktyce. Wyjechałam i zaczęłam zauważać jak ta zmiana otoczenia, wpływa na mnie, jednocześnie będąc produktywną zawodowo. Zainspirowana tymi odkryciami, podjęłam decyzję o podzieleniu się swoimi doświadczeniami na moim profilu na LinkedIn. Pierwsze wiadomości od osób czytających moje posty utwierdziły mnie w przekonaniu, że światu potrzebna jest książka, która wyjdzie poza ramy tych o zarządzaniu i turystyce.

Bazując na dostępnych badaniach przeprowadzonych wśród osób pracujących w środowiskach home office i workation oraz na własnych doświadczeniach i rozmowach z innymi entuzjastami pracowakacji pokazuję, że nie ma jednego najlepszego sposobu na życie zawodowe dla wszystkich. Każdy ma inne potrzeby i preferencje, jeśli chodzi o pracę, a moja książka pomaga odkryć, czy tą najodpowiedniejszą formą jest właśnie workation. Co ciekawe, tuż przed premierą książki rozmawiałam na jej temat z profesorami i moimi mentorami z dziedziny turystyki. Mój pomysł spotkał się z ich ogromną aprobatą i entuzjazmem. Uznałam, że chcę być prekursorką workation w Polsce i uczyć innych jak skutecznie łączyć pracę z podróżowaniem.

3. Jakie są największe korzyści workation zarówno dla pracowników, jak i pracodawców?

Największymi korzyściami jest lepsze samopoczucie, zwiększona produktywność i satysfakcja z życia zawodowego pracowników. Zregenerowany i zadowolony pracownik pracuje wydajniej. Workation przyczynia się także do rozwoju samodyscypliny, elastyczności i umiejętności adaptacyjnych. To jest zbiór kluczowych kompetencji przyszłego pracownika na rynku pracy. Firmy, które oferują workation, są postrzegane jako nowoczesne i dbające o dobrostan pracowników. To jest niezwykle ważne, aby zainteresować się tematem workation w czasach, w których zmagamy się z około 45 proc. wypaleniem zawodowym pracowników.

Badania, które przytaczam w książce, pokazują wyraźnie, że workation pomaga się z nim uporać. Zdrowi i zadowoleni pracownicy są bardziej produktywni i rzadziej korzystają ze zwolnień chorobowych. Oferowanie workation przyciąga i zatrzymuje cenne talenty. Wspólne wyjazdy pracowników na workation mogą służyć jako okazje do team-buildingu, wzmacniając współpracę i komunikację w zespole. Pracownicy pracujący w różnych miejscach mogą zdobywać globalne doświadczenie i nawiązywać kontakty biznesowe, co może być korzystne dla rozwoju firmy. Zmiana otoczenia, otwarcie na nowe kultury i sposoby myślenia inspiruje innowacyjne pomysły i podejścia do pracy.

4. Jakie wyzwania napotkałaś podczas organizacji swoich pierwszych workation i jak sobie z nimi poradziłaś?

Szczerze mówiąc, jeśli pytasz o organizację, to były to same przyjemne wyzwania. Mam wrażenie, że do pierwszego wyjazdu przygotowaliśmy się perfekcyjnie. Jak byłam dzieckiem to przyglądałam się mamie, która organizowała jako wychowawczyni dla swoich klas tzw. zielone szkoły. Sama mnie na nie zabierała. Były to najczęściej tygodniowe wycieczki w góry, łączące naukę w naturalnym środowisku z aktywnym wypoczynkiem. Za czasów licealnych sama poczułam potrzebę organizowania wyjazdów klasowych, a będąc studentką rozwijałam dodatkowo kompetencje w zakresie pilotażu wycieczek. Także proces planowania i organizacji podróży nie był mi nigdy obcy. Wiedziałam też mniej więcej czego się spodziewać przy przeprowadzce tymczasowej do Hiszpanii, z uwagi na moje wcześniejsze doświadczenia związane z życiem na Erasmusie w tym kraju.

Stresujący okazał się proces realizacji podróży i przejazd samochodem przez Francję. To było drugiego dnia naszej jazdy na workation. Nie przewidzieliśmy awarii samochodu, pomimo zrobionego przed wyjazdem przeglądu auta. Była sobota, wieczór. Zaświeciła się kontrolka awaryjna adBlue sugerująca, że po przejechaniu 1000 km, silnik zostanie unieruchomiony i dalej nie pojedziemy. Pozostało nam wtedy około 1500 km drogi do Benidorm. Mój mąż zaczął dzwonić po francuskich mechanikach. Każdy mówił, że zaraz zamyka. Trudno było się w ogóle porozumieć po angielsku. Byliśmy w sumie zdani na siebie. Wykorzystałam więc moje umiejętności sourcingowe i za pomocą google wyszukałam wątek naszego problemu na forum internetowym. Mój mąż zdecydował się zastosować przeczytane przeze mnie wskazówki i poradziliśmy sobie z tym wyzwaniem na dalszej drodze do naszego celu. Do Hiszpanii dotarliśmy bez kolejnych przeszkód i opóźnień. Przeżyliśmy ten stres razem i nauczyliśmy się zarządzać kryzysem już podczas pierwszych dni na workation.

5. Czy zauważyłaś zmianę w swoim podejściu do pracy i życia po wprowadzeniu workation do swojej rutyny?

Przede wszystkim dzięki workation poczułam na nowo sens mojej codziennej pracy. Workation pozwolił mi wrócić na odpowiednie tory po wypaleniu zawodowym, z którym zmagałam się jeszcze kilka miesięcy przed wyjazdem. Wciąż byłam na etapie regeneracji. Wiedziałam, że będąc w Hiszpanii, mam odpowiednie warunki, aby odbudować swoją odporność psychiczną i fizyczną. Codziennie medytowałam. Często biegałam i pływałam. Mogłam w pełni zadbać o swój dobrostan. Mój pracodawca wiedział, że jest mi to bardzo potrzebne. Ogromnie jestem wdzięczna firmie, która zaufała mi, dała poczucie autonomii i umożliwiła taki wyjazd, bo faktycznie workation okazał się być dla mnie procesem odzyskiwania sił i zdrowia w kontekście zawodowym. Czując, że mam wpływ na swoją pracę i jej organizację, czułam większe zaangażowanie i sens jej wykonywania. Od momentu mojego kryzysu zawodowego minęły dwa lata. Czasem trudno mi uwierzyć jak pozytywny wpływ miał na mnie workation i ile dobrego wniósł do mojego życia zawodowego i osobistego.

6. Czy mogłabyś opowiedzieć o swoim najbardziej pamiętnym doświadczeniu z workation?

To była wędrówka najpiękniejszym szlakiem trekkingowym Ruta del Cares w Parku Narodowym Picos de Europa. Szczyty Europy znajdują się w północnej Hiszpanii, na styku trzech wspólnot autonomicznych: Asturii, Kantabrii oraz Kastylii i León. Podczas wędrówki między masywami górskimi, które wznoszą się majestatycznie ponad 2000 metrów nad poziomem głębokiego wąwozu, wykutego przez rzekę Cares, odkrywa się scenerię, która zapiera dech w piersiach. Trasa prowadzi przez liczne mosty, łączące brzegi wąwozu, a także przez kilkadziesiąt tuneli wydrążonych w skale. Podczas tej wędrówki stajesz się świadkiem niezwykłego widowiska natury. Krótką relację z tej wyprawy można zobaczyć na moim Instagramie.

7. Jakie są Twoje wskazówki dotyczące wyboru idealnego miejsca na workation?

Każda podróż, niezależnie od tego, czy jest związana z pracą, wypoczynkiem, czy połączeniem obu tych aspektów, ma swoje unikalne cechy i wyzwania. O ile tradycyjny urlop jest głównie skoncentrowany na odpoczynku i oderwaniu się od obowiązków zawodowych, o tyle w przypadku workation praca jest częścią planowanego wyjazdu. Podczas przebywania na urlopie niekoniecznie ważny jest dla nas dostęp do zaawansowanej infrastruktury, bo skupiamy się bardziej na relaksie i atrakcjach turystycznych niż na udogodnieniach czy usługach potrzebnych do codziennego życia.

Najlepiej wybrać kraj lub region, w którym jest dobra infrastruktura pod pracę zdalną, który jest nam bliski kulturowo i gdzie bez barier będzie można komunikować się z miejscowymi. Wśród Polaków najczęściej wybieraną destynacją jest Hiszpania. To, w czym Hiszpania bije inne kraje europejskie na głowę, to przede wszystkim szybki Internet światłowodowy i szeroka oferta przestrzeni coworkingowych. Dostęp do nowoczesnych technologii sprzyja efektywnej pracy zdalnej. Poza tym Hiszpanię cechuje ta sama strefa czasowa, przyjazny klimat z dużą ilością słońca, dostęp do morza i pięknych szlaków turystycznych. W porównaniu z innymi krajami europejskimi, Hiszpania oferuje przystępne koszty utrzymania. Możesz cieszyć się wysoką jakością życia, nie nadszarpując przy tym portfela. Jest to też jeden z najbezpieczniejszych krajów w Europie, z niskim wskaźnikiem przestępczości. Hiszpanie są życzliwi, tolerancyjni i zrelaksowani. To wszystko sprawia, że praca i życie w Hiszpanii jest wyjątkowym doświadczeniem.

Oczywiście nie każdy musi wybierać Hiszpanię. Jest wiele innych miejsc, które sprzyjają workation. W książce przedstawiam rankingi, omawiam kryteria i opisuję te najlepsze. Jeżeli pojawia się obawa związana z tym, by wyjechać za granicę, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby pierwsze samodzielne workation zorganizować w Polsce. Wybierając się na pracowakacje, warto zapytać o radę znajomych, którzy byli wcześniej na tego typu wyjeździe. Istnieją też grupy na Facebooku np. Cyfrowi nomadzi czy Podróżujące cebule, w ramach których można uzyskać także wiele istotnych wskazówek.

8. Czy możesz podzielić się jakimiś praktycznymi radami dotyczącymi utrzymania produktywności podczas pracy z odległych miejsc?

Warto przyjrzeć się najpierw temu, na ile potrafisz zmotywować się do pracy w domu pomimo różnych pojawiających się okoliczności. W nowym miejscu jest wiele rozpraszaczy, więc niesamowicie przydatną umiejętnością okazuje się samodyscyplina, która zaczyna się od posiadania planu i trzymania się go. Pewien zestaw nawyków i umiejętności jest tutaj kluczowy. Zwłaszcza kiedy mamy do czynienia z „ekstremalnymi” różnicami stref czasowych. Wtedy zarządzanie czasem, planowanie i obciążenie pracą mogą mieć większy wpływ na utrzymanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

Jeśli masz trudności z napisaniem harmonogramu i trzymaniem się go, przeczytaj książki Atomowe nawyki Jamesa Cleara i Inaczej Radka Kotarskiego. Na kolejnym etapie rozwoju umiejętności, używaj aplikacji. W zarządzaniu pracą i czasem pracy pomagają kalendarze i inne narzędzia wirtualne do organizowania zadań: Todoist, Asana, Trello, Sticky Notes. Bez planu będziesz mieć wrażenie, że ciągle masz czas, żeby skończyć zadania. Uważam, że jeśli po pracy nie potrafimy się od niej odciąć, to wynika to z tego jak ją definiujemy i organizujemy w codziennym życiu. Jeśli masz pracę, która nie sprawia Ci satysfakcji i na dodatek miewasz w niej problemy organizacyjne, to praca zdalna doprowadzi tylko do ich eskalacji. Dlatego najpierw wybierz pracę, którą lubisz, a następnie naucz się lepiej organizować i planować czas z domu.

Gdy opanujesz umiejętność efektywnego planowania i organizacji, zauważysz, jak bardzo możesz zwiększyć swoją produktywność, jednocześnie zachowując zdrową równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Zacznij od małych zmian, a z czasem zobaczysz, jak te drobne ulepszenia przynoszą znaczące rezultaty. Mając już usystematyzowany system pracy zdalnej, pójdź o krok dalej i przetestuj workation. Spraw, aby wyjazd nie polegał tylko na wykonywaniu obowiązków, a był czymś więcej. Samodyscyplina to trudna umiejętność, ale warto ją wzmacniać i rozwijać cały czas, ponieważ poprzez dyscyplinę wybieramy to, co jest najlepsze dla naszego zdrowia, rozwoju i dobrego samopoczucia, nawet jeśli czasami wymaga to rezygnacji z chwilowej przyjemności lub wygody.

9. Jakie strategie polecasz do efektywnego zarządzania pracą i równowagą między życiem zawodowym a prywatnym podczas workation?

Polecam wybranie kraju, który wyróżnia szybki i stabilny Internet. Następnie ważne jest znalezienie spokojnego miejsca do pracy, określenie jej zadań i godzin, a także zaplanowanie czasu na odpoczynek. Metoda listy zadań przed i po pracy jest bardzo pomocna. Kiedy kończysz obowiązki, zapisz zadania, które planujesz na kolejny dzień. Rano ustal priorytety. Określ pilność i ważność zadań. I stosuj metodę listy codziennie. To pomoże Ci z czystą głową zamknąć pracę i cieszyć się urokami miejsca, w którym jesteś. Przetestuj i zobaczysz, że działa.

10. Jakie są Twoje rekomendacje dotyczące utrzymania dobrego zdrowia psychicznego i fizycznego podczas workation?

Ogólnie miejsca, które wybieramy na workation sprzyjają nowym aktywnościom psychicznym i fizycznym. Potwierdzają to wszystkie badania, ale i osoby, które opisały swoje doświadczenia z workation w mojej książce. Dlaczego tak się dzieje? Wyjeżdżając na określony czas, mamy wewnętrzną motywację, aby podejmować działania, które sprawiają nam przyjemność i pozwalają zrelaksować się po pracy. W moim przypadku są to zawsze spacery, pływanie i długie wędrówki po górach. Planując workation, zastanów się, jakie aktywności sprawiają Ci przyjemność, a następnie podejmuj się ich w miejscu realizacji workation. Daję Ci słowo, że Twój wyjazd będzie sprzyjać Twojemu dobrostanowi, a wspomnienia z tego, co doświadczysz, pozostaną wartościowe na zawsze.

11. Jaki wpływ ma kultura kraju, w którym odbywa się workation, na doświadczenie pracy i jak można to wykorzystać w rozwoju osobistym?

Workation w innym kraju niż Polska pozwala zanurzyć się w zupełnie innym środowisku kulturowym. W moim przypadku rozumienie i doświadczanie hiszpańskiej kultury, zwyczajów i języka, poszerza moje horyzonty. Uwielbiam rozmawiać po hiszpańsku z lokalną społecznością. Nawet jeśli te znajomości wydają się być powierzchowne, to bardzo znaczące dla mojego rozwoju osobistego. Przynoszą korzyści w postaci lepszego zrozumienia nie tylko kultury i języka, ale też wspierają rozwój empatii i tolerancji. Otaczanie się hiszpańską architekturą, stanowi także ogromną inspirację i pobudza moją kreatywność. Obserwuję jak poznawanie nowych miejsc na workation wpływa znacząco na moje podejście do kolejnych dni w pracy.

Nowe otoczenie wspiera nie tylko moje pasje, ale przede wszystkim dostarcza mi świeżych pomysłów. Znajduję nowe podejścia do projektów, na które wcześniej bym nie wpadła. Hiszpańska kultura kładzie duży nacisk na równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Tam rozmowy po pracy o pracy nie istnieją. Uświadamiają mi również, jak ważne jest celebrowanie małych chwil i cieszenie się prostymi przyjemnościami życia. Zdecydowanie tego się uczę od Hiszpanów podczas moich pobytów w ich kraju. W Hiszpanii czas płynie rytmem wyznaczanym przez tradycyjne święta oraz spotkania z rodziną i przyjaciółmi. Niedzielny rodzinny obiad przy paelli stał się dla nas symbolicznym wyrazem tej głębokiej więzi i kultury, która celebruje życie poprzez wspólne posiłki i zwyczaj sobremesa czyli wspólny czas na rozmowy, niespieszne bycie razem i cieszenie się swoim towarzystwem.

Bardzo dużo mi dają rozmowy z nowo poznanymi sąsiadami. Są ciekawi workation, dopytują, a ja dowiaduję się więcej o ich stylu życia. W moich workation za hiszpańską kulturą kryje się lekcja o znaczeniu nie tylko kreatywności, ale adaptacji i otwartości na nowych ludzi i doświadczenia. „Zwykły turysta” nie zauważy jakie mechanizmy psychologiczne sterują workation, dopóki sam ich nie doświadczy. Zamieszkanie w kraju, gdzie podejście do życia jest inne, zmienia światopogląd. Konfrontacja z różnymi wartościami, tradycjami i zwyczajami prowokuje do refleksji nad własnymi przekonaniami i może być bodźcem do zmiany w wielu aspektach życia. Workation nazywam formą kontaktu kulturowego, który buduje „mosty” pomiędzy różnymi społecznościami.

12. Jak przekonać pracodawców do idei workation i jakie mogą być pierwsze kroki w implementacji takiej kultury pracy w firmie?

Przede wszystkim zaufać ludziom, wsłuchać się w ich potrzeby i spróbować dostrzec pozytywne aspekty takiego rozwiązania. Nie każdy pracownik będzie czuł potrzebę pracy zdalnej z innego kraju, ale tym, którym to umożliwimy, odpłacą się wzrostem zaangażowania i lojalnością wobec firmy. Poczucie autonomii przekłada się na lepszą jakość pracy, innowacyjne pomysły oraz wzmacnianie kultury organizacyjnej opartej na zaufaniu i elastyczności. Warto przyjrzeć się organizacjom, które wprowadziły workation i odniosły sukces na tym polu. To one są największą inspiracją do wdrożenia takiego rozwiązania.

Kluczowe jest, zrozumienie, że workation ma dostarczyć pracownikowi nowych możliwości rozwoju. Wymaga odpowiedniego zaplanowania i przygotowania. Jest to proces, który sprzyja rozwijaniu kreatywności. W mojej książce “Workation – jak łączyć pracę z podróżowaniem” podkreślam wszystkie istotne aspekty, które pomagają wdrożyć workation do życia zawodowego. Każdy pracodawca, który chce zrozumieć ideę workation, powinien sięgnąć po tę książkę. Prowadzę także webinary i uczę pracowników pilotażu workation. Pokazuję krok po kroku, na co zwrócić uwagę nie tylko podczas organizacji wyjazdu, ale także na etapie jego realizacji i po powrocie, aby stał się nie tylko źródłem inspiracji, ale także kluczem do bardziej satysfakcjonującej i wydajnej pracy.

13. Czy mogłabyś opowiedzieć o jakichkolwiek trudnościach związanych z aspektami prawnymi i administracyjnymi workation, takimi jak podatki czy ubezpieczenia?

Główną kwestią jest ustalenie, w którym kraju będziemy odprowadzać podatki. Jeśli pracownik z Polski przebywa za granicą przez więcej niż 183 dni, może stać się rezydentem podatkowym w innym kraju, co wiąże się z obowiązkiem płacenia tam podatków. ​​Ważne jest także ustalenie, w jakim kraju odprowadzamy składki na ubezpieczenie społeczne. Z dniem 1 lipca 2023 r. ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych) przystąpił do porozumienia ramowego w przypadkach zwyczajowej telepracy transgranicznej. Nowe zasady stanowią spore ułatwienie dla dużej grupy pracodawców. To oznacza, że jeśli w Polsce jest wykonywana znaczna część pracy – a uznaje się, że jest to co najmniej 25%, to pracownik zachowuje prawo do ubezpieczenia w Polsce.

Nowe porozumienie pozwala zwiększyć wymiar pracy zdalnej w innym kraju do 49%. W sytuacji kiedy zostanie osiągnięty lub przekroczony próg 50% pracy zdalnej, pracownik ma obowiązek podlegania pod system ubezpieczeń społecznych w kraju zamieszkania. Uwaga! Nie wszystkie państwa UE są stronami porozumienia. Do porozumienia przystąpiły Austria, Belgia, Chorwacja, Czechy, Hiszpania, Holandia, Finlandia, Francja, Liechtenstein, Luksemburg, Malta, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja. Aktualna lista znajduje się tutaj:

https://socialsecurity.belgium.be/en/internationally-active/cross-border-telework-eu-eea-and-switzerland

Kluczowym dokumentem będąc zatrudnionym na umowie o pracę, który trzeba uzyskać, jest zaświadczenie A1, które jest wymagane, jeśli pracujesz w innym państwie członkowskim UE. Czas uzyskania A1 trwa miesiące, bo wydaje nam go ZUS. W związku z tym nie wszyscy pracodawcy czekają na certyfikat A1, bo nie otrzymują go na czas. Liczą się także z potencjalnym ryzykiem. Dobra wiadomość jest taka, że w razie sytuacji wymagającej leczenia za granicą można wstecznie wystąpić o certyfikat A1. Jest to dopuszczalne. W tej sytuacji warto mieć wykupione dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne w razie wypadków, które obejmuje także zdarzenia związane z pracą, a nie tylko te o charakterze turystycznym. Warto dodać, że w przypadku wyjazdów na workation do krajów Unii Europejskiej nie trzeba się rejestrować przebywając w kraju, aby pracować zdalnie. Schody się robią w przypadku wyjazdów poza Unię. Tu wchodzi w grę wiza cyfrowego nomady. Odsyłam do strony visaguide.world, gdzie znajduje się więcej informacji związanych z tymi aspektami prawnymi.

14. Jak widzisz przyszłość workation w kontekście zmieniającego się rynku pracy i ewolucji miejsc pracy?

Uwielbiam takie pytania. Przyszłość workation widzę bardzo obiecująco. Nie tylko dlatego, że go praktykuję. Z zaciekawieniem przyglądam się trendom, które modelują obecne firmy i rynek pracy. Kolejnym obszarem, którym od zawsze się interesuję, jest rynek turystyczny i jego wpływ na inne obszary gospodarki. Zacznę od tego, że na przestrzeni ostatniego roku zaszły już spore zmiany w zakresie ewolucji miejsc pracy. Po pierwsze, 7 kwietnia 2023 r. weszły w życie nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej, które mówią nam o tym, że praca zdalna może być wykonywana w pełnym wymiarze czasu lub częściowo, w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą. 3 miesiące później, ZUS przystąpił do porozumienia ramowego w przypadkach zwyczajowej telepracy transgranicznej, o którym więcej opowiedziałam w poprzednim punkcie. W unijnej agendzie dla turystyki 2030 podkreśla się potrzebę zmiany nawyków dotyczących podróżowania, tak by stały się one bardziej zrównoważone i odpowiedzialne.

Spojrzenie na workation przez tę perspektywę otwiera bardziej oczy. Osoby na workation często wybierają mniej znane miejsca poza sezonem turystycznym, minimalizując negatywny wpływ na środowisko i rozkładając ruch turystyczny w czasie. Nie zatrzymują się w danym miejscu na chwilę, aby je szybko doświadczać i opuszczać. Oni w nim faktycznie przebywają. Stają się „mieszkańcami”. Workation jest odpowiedzią na długotrwałe i świadome doświadczenia, które szanują zarówno środowisko naturalne, jak i kulturowe, jednocześnie wspierając lokalne gospodarki i promując zdrowy styl życia. Właśnie ta perspektywa sprawia, że workation jest i będzie nowoczesnym podejściem nie tylko do pracy, ale też podróżowania. Choć w internecie pojawia się coraz więcej artykułów odnoszących się do powrotów do biur przez pracowników, to praca hybrydowa stała się standardem, z którego nie tylko pracownicy, ale pracodawcy nie będą rezygnować. To się po prostu nie opłaca. W kontekście pracy często mówi się też o nowym podejściu, zwłaszcza wśród najmłodszego pokolenia pracowników, czyli generacji Z. W tej grupie 63 proc. badanych chętnie wybrałoby pracę zdalną lub hybrydową. U pracowników powyżej 45 roku życia odsetek ten wynosi 15 proc. mniej, czyli 48 proc. Także im młodsze pokolenie, tym większa potrzeba elastyczności. Jest pewna grupa, która przywykła do warunków pracy zdalnej, i zmieniła kompletnie strategię funkcjonowania swojej organizacji pod tym kątem.

Firmy w Polsce stopniowo wprowadzają workation, przede wszystkim, dlatego, że zdają sobie sprawę z wielu korzyści, jakie daje taka forma pracy, ale także z nadchodzącej trudności pozyskiwania wykwalifikowanych pracowników. Z analizy FlexJobs wynika, że w 2023 roku liczba ofert pracy zdalnej zwiększyła się o 11 proc. w porównaniu do roku 2022. Dla oddania skali – w latach 2021-2022 analogiczny wzrost sięgał 20 proc. Z pewnością osoby, które będą chciały pracować zdalnie, będą miały wciąż taką możliwość. Jeśli nie w polskiej firmie, to na pewno w zagranicznej. Każdy model pracy wiąże się z wyzwaniami, ale istnieją narzędzia i strategie, które mogą pomóc w ich przezwyciężaniu. Ciekawa jestem bardzo, jak będzie się rozwijała ta sytuacja w Polsce. Moje wizje są takie, że stała praca w biurze i etat, to będzie przeżytek. Po pierwsze mamy globalny dostęp do talentów, po drugie wiele badań wskazuje na to, że pracownicy coraz częściej cenią sobie elastyczność, a po trzecie co młodsi pracownicy na rynku pracy tym większa potrzeba nie tylko elastyczności, ale przede wszystkim autonomii.

Z badania EY Work Reimagined z 2021 r. dowiemy się, że 9 na 10 osób oczekuje elastyczności miejsca i czasu pracy, a 54 proc. pracowników twierdzi, że odejdzie, jeśli pracodawca nie zaoferuje tych możliwości. Czeka nas wielka rewolucja na rynku pracy. Nowe technologie i AI będą wspierać nas w lepszej organizacji pracy. Nadchodzą tzw. „gigersi” czyli niezależni i wysoko wykwalifikowani specjaliści z dużym doświadczeniem, którzy nie muszą na stałe zasilać zasobów ludzkich w organizacji, ale mogą realizować konkretne prace projektowe. Największą wartością dodaną tego rodzaju działalności zawodowej jest możliwość podróżowania. Gigersi sami siebie często nazywają cyfrowymi nomadami, bo mogą pracować z każdego zakątka świata. W raporcie EY GIG on z 2021 r. przeczytamy, że 36 proc. pracowników ze Stanów Zjednoczonych to gigerzy, a do 2027 r. może ich być połowa. Pomiędzy 2016 i 2019 r. rynek gigerów w Wielkiej Brytanii się podwoił. Szacuje się, że do 2025 r. w Polsce dojdzie do trendu wzrostowego analogicznej skali. Pojawiają się jednak obawy, że może to doprowadzić do pogorszenia warunków pracy dla pracowników. Umowa o pracę zapewnia szereg gwarancji socjalnych, takich jak stabilność zatrudnienia, wynagrodzenie za nadgodziny płatny urlop czy zwolnienia chorobowe.

W przypadku elastycznych form współpracy te korzyści często są ograniczone lub nieobecne, dlatego konieczne jest opracowanie odpowiednich regulacji, aby zapewnić ochronę pracownikom. Obserwując, jak zasady współpracy B2B rozwijały się w ciągu ostatnich lat w polskich firmach, towarzyszy mi przekonanie, że rozwój gigerów także będzie napędzał zmiany w regulacjach prawnych. Stanie się coraz bardziej oczywiste, że tradycyjne ramy prawne dotyczące zatrudnienia nie są dostosowane do ich specyficznych potrzeb. Firmy polskie, które preferują tradycyjne modele pracy w biurze, będą stawać przed wyzwaniem przyciągnięcia i zatrzymania talentów. Jeśli nie dostosują się do nowych trendów, takich jak workation (połączenie pracy i wakacji), mogą zmagać się z niedoborem nie tylko wykwalifikowanych, ale także zmotywowanych pracowników. Na pewno zyskają na tym te firmy, które wprowadzą opcję workation. Zastanówmy się razem, jak możemy wykorzystać te globalne trendy na naszą korzyść. Otwórzmy się na nowe możliwości i stwórzmy przestrzeń, w której każdy talent można odkrywać i rozwijać, niezależnie od miejsca na świecie.